Eerste studiedag biosierteelt

Consumenten en overheden kiezen steeds vaker voor biologische producten. Hoewel het areaal biologische sierteelt nog zeer klein is, hebben enkele bedrijven toch al (gedeeltelijk) de omschakeling ingezet naar biologisch telen. In maart organiseerde AVBS samen met Viaverda een eerste vrijblijvende infovergadering over biologische sierteelt.
Jarne Depaepe, consulent groenvoorziening

Nadat omschakelingsconsulent Bart Thoelen de algemene principes van biologisch telen toegelicht had (zie foto hierboven), deelden de bedrijven Rosephine (biologische bloemen) en  boomkwekerij Mentens hun praktijkervaringen. Daarna belichtte Viaverda enkele proeven met betrekking tot biologische sierteelt.
 

De vraag naar biologische producten blijft gestaag toenemen, zowel in België als in andere Europese landen en wereldwijd. De belangstelling van landbouwers wordt gewekt dankzij goede informatie, onder meer over de markt voor biologische producten. De biologische werkwijze is op een aantal vlakken verschillend van de gangbare. Via deze infovergadering konden traditionele siertelers kennismaken met de principes van biologisch telen. Biologisch telen is meer dan enkel een lastenboek, vaak ligt er een filosofie aan ten grondslag.
Op dit moment beslaat de biologische sierteelt in Vlaanderen 35,66 ha. In totaal is 23,41 ha van dit areaal effectief biologisch; de andere 12,15 ha is nog in omschakeling. Aangezien het totale areaal van de Vlaamse sierteelt zowat 5800 ha bedraagt, maakt het biologische areaal op dit moment minder dan 1% van het totaal uit.

Als het marktaandeel van biologische sierteeltproducten op eenzelfde niveau zou zitten als bij biologische voeding (3%), dan ligt het potentieel voor biologische sierteelt op ongeveer 12 miljoen euro. Dat is in de huidige context wellicht een grove overschatting van de markt. Het daadwerkelijke aandeel van biologische sierteelt schommelt waarschijnlijk tussen de 0,05% en 0,2%.
 

Bio is gebaseerd op enkele kernprincipes: gezondheid, ecologie, eerlijkheid en zorg zijn essentieel. 

Bij gezondheid gaat het om het produceren van voedsel op een manier die goed is voor bodem, planten, dieren, mensen en de leefomgeving. Ecologie benadrukt het respect voor de natuur en biodiversiteit, met agro-ecologische principes die duurzame productie bevorderen. Eerlijkheid betekent rechtvaardig omgaan met boeren, personeel, dieren, verwerkers, transporteurs, handelaars en consumenten, waarbij transparantie en respect centraal staan. Zorg betreft het verantwoord omgaan met hulpbronnen en technologie, zonder onbekende langetermijngevolgen. 

Deze principes vormen de basis voor een biologische landbouw die bijdraagt aan een duurzame en eerlijke toekomst. Hoewel vaak wordt gezegd dat biologisch telen louter een lastenboek is, zit enkel het principe ecologie vandaag vervat in het EU-bio lastenboek.

Wouter Coussement van Rosephine besliste enkele jaren geleden om het familiebedrijf over te nemen. Toen was het nog een volledig gangbaar bedrijf, dat niet was aangepast aan biologisch telen. De omschakeling vroeg veel inspanningen en aanpassingen, maar bij Rosephine zijn ze inmiddels volledig overtuigd van de gemaakte keuze.
Rosephine zorgt met veel liefde voor de bodem, zodat bloemen gezond kunnen groeien. Ze vermijden kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen. In plaats van lange afstanden te overbruggen, kiezen ze voor lokale teelt. Dit verkort de reis van de bloemen, waardoor ze verser bij de florist aankomen en langer mooi blijven. Daarnaast zet Rosephine zich in om floristen te informeren en te ondersteunen, zodat ze samen het beste uit elk seizoen kunnen halen om klanten nog gelukkiger te maken.
 

Mariëlle Mentens begon op 17-jarige leeftijd in het familiebedrijf en runt het nu samen met haar man Bart. Ze merkt dat het steeds meer management vraagt, terwijl de basiskennis in de sector verloren dreigt te gaan door de nadruk op efficiëntie en technologie. In 2008 kregen ze te maken met problemen met planten op een specifiek perceel. Samen met een expert van Viaverda ontdekten ze dat het bodemleven gestimuleerd moest worden, wat leidde tot een ecologische aanpak. Dit was het begin van hun nieuwe weg.
Boomkwekerij Mentens legt nu grote nadruk op bodemzorg en het versterken van planten, met 20 hectare ecologische teelt en 8 hectare in omschakeling naar biologische teelt. Het gebruik van chemische middelen wordt tot een minimum beperkt. 

Het team is overtuigd van deze filosofie, die niet alleen voor een goed imago zorgt, maar ook inspeelt op de veranderende klimaatomstandigheden en de behoefte aan duurzame, klimaatrobuuste tuinen.
 

Bij Viaverda lopen al enkele proeven rond biologische sierteelt. Deze werden toegelicht door Liesbet Blindeman. 

Een recent opgestart project, dat uitgevoerd wordt door Viaverda en HoGent,  is bijvoorbeeld het CCBT-project B-LAB dat zich richt op bladluisbeheersing door het aantrekken van nuttigen in tunnelteelten. Het project richt zich op biologische telers van groenten en bloemen die gebruik maken van tunnels. Deze teeltmethode biedt voordelen, zoals een vervroegde afzetperiode en bescherming tegen vorst, maar kent ook uitdagingen, zoals de snelle ontwikkeling van bladluizen in het vroege voorjaar. B-LAB onderzoekt hoe nuttige insecten, zoals sluipwespen en zweefvliegen, sneller naar de tunnel kunnen worden gelokt door bloemen en andere gewassen te gebruiken die vroeg in het jaar nectar en stuifmeel leveren. Dit biedt niet alleen voordelen voor plaagbeheersing, maar creëert ook commerciële kansen voor telers.